Na południowych obszarach Związku Ra­dzieckiego w ciepłej porze roku, przy tempe­raturze powietrza wyższej niż 33 °C (średnia temperatura skóry), oprócz ciepła uzyskiwane­go ze spalania substancji pokarmowych orga­nizm otrzymuje ciepło z otoczenia poprzez kon­wekcję, pochłanianie, a także wraz z wdycha­nym powietrzem. Aby temperatura wewnętrz­na organizmu pozostała stała, łączna ilość uzyskanego ciepła powinna być zrównoważona jego stratą przez parowanie potu z powierzchni ...

Na środkowych i północnych obszarach Związku Radzieckiego przez większą część cie­płej pory roku straty ciepła człowieka obnażo­nego są większe od ilości ciepła uzyskiwanego. Aby utrzymać stałą temperaturę wnętrza orga­nizmu, należy więc zmniejszyć straty ciepła. Zapewnia to odzież mająca odpowiednie właści­wości termoizolacyjne.W badaniach np. Ajzensztata, Budyko i in­nych szacowano wartości poszczególnych skła­dowych wymiany ciepła między otoczeniem a organizmem człowieka nie ubranego ...

Różnica bilansu cieplnego ciała człowieka pomiędzy miejscami o surowym klimacie i o klimacie umiarkowanym czy ciepłym wzra­sta zimą i w porach przejściowych (wiosną i je- sienią). Na obszarach o klimacie subtropikal­nym okres, kiedy w wymianie ciepła z otocze­niem straty przewyższają ilość uzyskiwanego ciepła, jest znacznie krótszy niż w innych stre­fach klimatycznych Związku Radzieckiego. Stąd też na południu ciepłą odzież nosi ...

Zależy ona od try­bu i warunków życia, wieku, jak również od tego, czy człowiek znajduje się w spoczynku, pracuje umysłowo czy wykonuje pracę wyma­gającą dużego wysiłku fizycznego.W zależności od wieku, stopnia zahartowania i wytrzymałości na chłód czy upał organizm może wytwarzać różne ilości ciepła. Nieraz stykamy się z różnymi odczuciami temperatu­ry otaczającego środowiska. Wśród osób prze­bywających w tym samym pomieszczeniu ...

Można to łatwo zaobserwować jesienią, np. w środkach komunikacji, kiedy to widzi się dosyć ciepło ubrane osoby wyglądające na zziębnięte, pod­czas gdy inni, lżej ubrani nie sprawiają takie­go wrażenia. Podobnie w czasie wycieczek; w tych samych warunkach atmosferycznych z jednych leje się pot, twarze ich są czerwone z przegrzania i wysiłku, a inni wyglądają nor­malnie.W rezultacie wielowiekowego przystosowania się do ...

W tych warunkach przyjmuje się, że komfort termiczny występuje przy temperatu­rze powietrza około 23°C, podczas gdy w miej­scowościach uzdrowiskowych i wypoczynko­wych na południu Związku Radzieckiego, np. na wybrzeżu Morza Czarnego, gdzie ludzie wy­stawiają na bezpośrednie działanie promieni słonecznych i morskiego powietrza znacznie większą część powierzchni ciała — temperatu­ra powietrza zapewniająca taki stan wynosi 25°C. W okolicach polarnych dla osób zaakli­matyzowanych ...

Wielkości te wyrażają odczucie cieplne czło­wieka przy jednoczesnym działaniu tempera­tury, wilgotności powietrza i prędkości wiatru NTE (normalna temperatura efektywna) oraz promieniowania słonecznego — REET (ra- diacyjno-ekwiwalentno-efektywna temperatu­ra) lub TRE (temperatura radiacyjno-efektywna).Wpływ ruchu powietrza (wiatru) i jego wil­gotności na odczuwanie bodźców termicznych można zilustrować na przykładzie. Odczucie ciepła przez człowieka znajdującego się na pla­ży w pogodny dzień, gdy temperatura powie­trza równa jest ...

Poza strefą komfortu — w warunkach dys­komfortu termicznego człowiek doznaje uczucia chłodu lub gorąca. W pomieszczeniach w których człowiek przebywa dłuższy czas, opty­malne warunki termiczne określa temperatu­ra 18—20°C i wilgotność względna powietrza 30—60% (odnosi się to do strefy klimatu umiar­kowanego i pomieszczenia odpowiednio wie­trzonego).Wartości REET pokazują, jaki jest udział promieniowania słonecznego w nagrzewaniu ciała człowieka. Jeśli znajdujemy się na czar­nomorskiej ...

W ocenie wrażenia ciepła doznawanego przez człowieka za pomocą kompleksowych wskaźni­ków bioklimatycznych, tzn. NTE i REET, nie uwzględnia się cieplnego wpływu wody mor­skiej, rzek, lasu, a nawet niewielkich skupisk drzew. W czasie dużego upału zwiększają one komfort otoczenia. Jeśli natomiast człowiek znajduje się w pobliżu zboczy gór, budynków, murów — może nastąpić osłabienie jego po­czucia ciepła w stopniu zależnym od ...

Łatwo zauważyć, że wobec wskazanych wy­żej trudności w ocenie wpływu różnych czyn­ników środowiska na wymianę ciepła między organizmem człowieka a otoczeniem skutecz­ność stosowanych do tego celu wskaźników NTE i REET nie zawsze może być zadowalają­ca. Dlatego też wielu bioklimatologów poszu­kuje nowych, lepszych metod.Stwierdzono, że dobre samopoczucie człowie­ka mogą zapewnić pewne kombinacje tempe­ratury i wilgotności powietrza. Wyższą temperaturę łatwiej zno­si się ...

Jed­nakże przy niektórych chorobach suche powie­trze ma właściwości lecznicze. Tak na przykład w jednym z najbardziej gorących i suchych obszarów Związku Radzieckiego — w Bajram- -Ali w Azji Środkowej, gdzie roczna suma opadów nie przekracza 200 mm, leczy się cho­roby nerek. W takim klimacie nerki nie pra­cują zbyt intensywnie, ich funkcję przejmuje częściowo skóra, z której wyparowuje duża ilość wody. ...

Tymczasem taki sam upał, a nawet większy, przy suchym powietrzu w pobliżu Jeziora Aralskiego czy Aszchabadu, jest mniej dokuczliwy. Upalne i bardzo wilgotne powietrze w Batumi (gdzie w ciągu roku spada około 3000 mm deszczu, tj. 15 razy więcej niż w wielu regionach Azji Środkowej), przy temperaturze latem 28— 35°C w dzień, przy braku wiatru albo przy słabym wietrze, sprawia, ...

Szczególnie przeciwwskaza­ny jest pobyt w okresie letnim w upalnym klimacie wybrzeża Morza Czarnego (okolice Batumi) dla chorych na reumatyzm i zapalenie stawów, gdyż bardzo niekorzystne jest oddzia­ływanie zarówno wilgotnej gleby, jak i wilgot­nego powietrza. W takich warunkach czują się też nte najlepiej ludzie, u których układ ter- moregulacyjny nie działa dostatecznie spraw­nie, a także nawet ci, którzy nie odczuwają żadnych ...

Należy podkreślić, że według współczesnych poglądów pojęcie komfortu klimatycznego – obejmuje także takie parametry, jak: czystosć powietrza, jego jonizacja, zawartość określo­nych domieszek oraz elektryczne właściwości atmosfery.Ze względu na to, że ludzi stale mieszkają­cych na północy lub na południu cechuje roż­na wrażliwość na bodźce termiczne, a przede wszystkim cierpią oni na różne dolegliwości, mają też inne wymagania co do komfortu ter­micznego. ...

Dla człowieka chorego ich znaczenie jest jeszcze większe, ponieważ przy niektórych chorobach, np. układu krążenia, niezbędne są tzw. oszczędzające warunki klimatyczne, do których organizm przystosowuje się bez większego wysiłku.W przypadku wielu schorzeń korzystny jest wypoczynek na wybrzeżu morskim, bądź to w warunkach umiarkowanego klimatu, bądź na południu, jednakże nie podczas letnich upałów.Przy przemęczeniu i niektórych chorobach układu nerwowego korzystne natomiast ...

Wiatr w pewnych warunkach może korzyst­nie oddziaływać na organizm ludzki, a w in­nych — szkodzić. Zależy to przede wszystkim, od jego prędkości, a także od temperatury i wilgotności powietrza oraz ukształtowania terenu. W odniesieniu do ludzi chorych ważny jest także rodzaj schorzenia. Wiatr wpływa na wymianę ciepła między organizmem i otocze­niem, a zwłaszcza na wydzielanie potu. Inny będzie wpływ wiatru ...

Na obszarach, gdzie lato nie jest zbyt ciepłe, np. na wybrzeżu Bałtyku, aby uniknąć ochła­dzającego działania wiatru, kąpiele słoneczne przeprowadza się zwykle w miejscach osłonię­tych od chłodnego wiatru w sposób naturalny lub sztuczny. Dodatkowy strumień ciepła moż­na uzyskać, gdy osłony są jasne i mają dużą zdolność odbijania promieniowania słonecznego(zasięg odbitego promieniowania wynosi 4—m od osłony). Również dobrze osłaniają od wiatru ...

W 1951 roku latem członkowie ekspedycji naukowej, w której uczestniczył, pracowali na pustyni Kara-kum w Turkmenii podczas dużych upa­łów (48 °C), przy bardzo niskiej wilgotności po­wietrza, rozebrani do spodenek, w płóciennych furażerkach na głowach. Duchoty prawie nie odczuwali, gdyż wiatr wiejący z prędkością 5 m/s umożliwiał szybkie parowanie potu z po­wierzchni skóry, tak że nie była ona prawie wcale wilgotna. ...

Przez to wzmaga się proces ciągłego ochładzania ciała. Według badań B. Ajzensztata w chłodnej porze roku w Azji Środ­kowej, przy wzroście szybkości wiatru z 0,5 m/s do 5 m/s, utrata ciepła przez konwekcję warasta trzykrotnie. Toteż przy chłodnej i wietrznej pogodzie przypadki przeziębień, od­mrożeń nóg, rąk, uszu i policzków podczas dłu­gotrwałego przebywania na powietrzu zdarzają się częściej niż przy pogodzie ...

W sa­natoriach i szpitalach na tycfl terenach, sto­sownie do stopnia surowości pogody (określo­nego według skali Bodmana), ustala się odpo­wiednie zabiegi klimatoterapeutyczne oszczę­dzające lub hartujące organizm człowieka (prze­chadzki, spacery, jazdę na nartach, wycieczki). Należy jednakże zauważyć, że przy chłodnej, ale niezbyt mroźnej pogodzie, szczególnie jeśli nie towarzyszy jej podwyższona wilgotność po- . wietrzą, wiatr o umiarkowanej prędkości stanowi czynnik tonizujący przy ...

Wiatr ten wieje tam przez cały rok, jednak zimą osiąga szcze­gólnie duże prędkości, dochodzące do 40—45 m/s. Meteorolodzy nazywają go „bora”. Dla większości ludzi jest to wiatr trudny do znie­sienia, powodujący złe samopoczucie. Wieje wtedy, gdy nad głównym grzbietem gór, który w pobliżu miasta zwęża się i obniża, przecho­dzi front chłodny. Góry rozciągające się na północny-wschód od Noworosyjska mają wy­sokość ...

Sztorm trwa kilka dni, niekiedy prawie bez przerwy. Średnio w ciągu roku jest tam 46 dni z silnym wiatrem północ- no-wschodnim, z tego przez ponad 20 dni wiatr wieje ze sztormową prędkością ponad 20 m/s. Zimą, gdy wieje „nord-ost”, temperatura po­wietrza spada do minus 10—15C, ale silny, porywisty wiatr sprawia, że człowiek odczuwa chłód taki jak przy syberyjskich mrozach. Przy ...

Silny wiatr unosi tumany pyłu wapien­nego, szkodliwie działającego na drogi odde­chowe, oczy i skórę. Pył ten, podobnie jak drobny piasek w czasie burzy piaskowej na pustyni, przenika przez najmniejsze szczeliny do mieszkań, środków komunikacji miejskiej, na statki w porcie. Pełno go w odzieży i we włosach, skrzypi w zębach, działa bardzo przy­gnębiająco nie tylko na chorych, ale także na zdrowych ...

Niekorzystne działanie silnych wiatrów na człowieka wzmagają bakterie i wirusy choro­botwórcze przenikające razem z pyłem do osłabionego organizmu.Korzystny albo szkodliwy wpływ wiatrów w dużym stopniu zależny jest od prędkości przemieszczania się mas powietrza. Dla wielu miejscowości podgórskich charakterystyczne są ciepłe i suche wiatry — feny.  Powstają one w przypadku dużych różnic ciśnienia po obu stronach grzbietów gór. Powietrze ochładza się ...

W okresie wiatrów fenowych gwałtownie wzra­sta liczba zawałów serca, udarów mózgu, ata­ków dusznicy bolesnej, czemu sprzyjają nie tylko nagłe zmiany ciśnienia, ale i znaczny wzrost temperatury oraz spadek wilgotności.Gdy mowa o skutkach oddziaływania wiatru na organizm człowieka, trudno nie poruszyć problemu wpływu ruchu powietrza wewnątrz pomieszczeń na znajdujące się tam osoby. Wiele ludzi boi się bowiem przeciągów i zapo­biega ich ...

Taka wentylacja jest nie­zbędna, aby zapobiec gromadzeniu się w po­wietrzu nadmiernych ilości dwutlenku węgla, odnosi się do pomieszczeń, w których nie pali się papierosów oraz nie używa się kuche­nek czy grzejników gazowych. W kuchniach wentylacja powinna być bardziej intensywna, w przeciwnym razie będzie się w nich groma­dził czad i inne produkty niepełnego spalania. Wietrzenie pomieszczeń jest zatem konieczne. Należy więc otwierać ...

Na człowieka działa stale cały zespół ele­mentów meteorologicznych (temperatura, ciś­nienie, wilgotność, wiatr, promieniowanie sło­neczne, opady atmosferyczne itd.). Zespół ten, określony dla danej chwili i miejsca, nazywany jest pogodą. Zdarza się, że przez pewien czas w danej miejscowości poszczególne składniki pogody mogą mieć wpływ dominujący; w oko­licach Noworosyjska przy sztormowej pogodzie jest to wiatr północno-wschodni, w podmo­skiewskim rejonie podczas mokrego lata — ...

Warunki klimatyczne występujące na południowych wybrzeżach Krymu w pew­nych porach roku przyjmowano za wzorzec takiego klimatu oszczędzającego. Surową, chło­dną i zmienną pogodę uważano za szkodliwą, zle wpływającą na człowieka — obciążającą, wywołującą w organizmie niekorzystne zmia- ^ Współcześnie poglądy te uległy zmianie. Według specjalistów od ochrony zdrowia w le­czeniu i w procesie rekonwalescencji obok oszczędzających warunków klimatycznych du- że znaczenie ...

Przewaga określonych typów pogody w danym klimacie korzystnie działających na zdrowie, decyduje właśnie o jego leczniczych hartujących właściwościach.Gwałtownym zmianom pogody związanym z przechodzeniem frontów atmosferycznych to­warzyszy pogorszenie stanu zdrowia wielu cho­rych, szczególnie ostro odczuwają je osoby z niedomaganiami układu krążenia. Dlatego za­warte w codziennych prognozach meteorolo­gicznych dane o przebiegu frontów atmosfe­rycznych powinny być brane pod uwagę przy ustalaniu indywidualnego leczenia w ...

W bioklimatologii w ostatnich latach często stosuje się metodę oceny bilansu cieplnego cia­ła człowieka. Uzyskane za pomocą tej metody dane pozwoliły grupie badaczy kierowanej przez M. Budyko opracować mapy stref kom­fortu klimatycznego dla ciepłej pory roku oraz ustalić niezbędne termoizolacyjne właściwości odzieży dla całego obszaru Związku Radziec­kiego.Klimatolog W. Rusanow zaproponował „wskaźnik zmienności pogody”, wyrażający w procentach stosunek częstości zmian okreś­lonych ...

Ich prace wykazały, że zbyt dużym zmianom z dnia na dzień temperatury i ciśnienia powie­trza bardzo często towarzyszy wzrost zachoro­wań na różne choroby i pogorszenie samopo­czucia u osób reagujących na nagłe zmiany pogody (ludzi takich nazywamy wrażliwymi meteor otropowo). Aby można było uwzględnić wpływ na człowieka wspomnianych wskaźni­ków klimatycznych, opracowano mapy ich zmian w ciągu doby.Szersze zastosowanie maszyn matematycz­nych do ...

Zastosowano ją do opracowania biometeorologicznej charakterystyki różnych regionów Związku Radzieckiego. Tego rodzaju prace są prowadzone w dalszym ciągu. Na podstawie analizy dobowych danych dotyczących przyję­tych elementów meteorologicznych określa się charakterystyczny typ pogody w danym miej­scu i czasie oraz ocenia jego zmienność, tj. obli­cza się, ile dni bez przerwy utrzymuje się pe­wien typ pogody i ile razy występuje w ciągu miesiąca. Opracowania ...

Autor tej metody jest zdania, że dla biometeorologicznej oceny pogody nie wystarczy wiedza o powtarzaniu się słonecznej i ciepłej, deszczowej lub wietrznej pogody, ale należy także uwzględniać długość utrzymywania się poszczególnych jej typów.Rozważmy następujący przykład. Jeśli czło­wiek przyjechał na miesięczny wypoczynek na estońskie wybrzeże Bałtyku i w tym okresie było tam dziewięć dni deszczowych, to nie jest dla niego obojętne, ...

Ponadto ta sama tem­peratura w tym samym okresie w dwóch róż­nych miejscach może być związana z różnymi zjawiskami atmosferycznymi. Tak na przykład temperatura — 10°C w styczniu w Batumi wią­że się z napływem chłodnych mas powietrza z północy, towarzyszących cyklonom. U ludzi tam zamieszkujących wywołuje odczucie nie­zwykłego chłodu, ponieważ w strefie klimatu subtropikalnego zimą temperatury prawie za­wsze są dodatnie i ...

Odczucie ciepła w różnych warunkach śro­dowiska przyrodniczego zależy zarówno od czynników natury meteorologicznej, jak i fizjo­logicznej. Z tych względów problem „klimat i człowiek” można rozwiązać tylko przy współ­działaniu lekarzy i biometeorologów. Teorety­czne podstawy fizjologicznej klasyfikacji kli­matu zostały opracowane przez I. Kandrora, D. Deminę i E. Ratnera.Przeprowadzono 845 obserwacji 98 zdrowych osób, ubranych stosownie do pory roku i po­gody, znajdujących się ...

Przyjął on, że przy zachowaniu stałej temperatury wnętrza ciała — temperatury po­wierzchni skóry tułowia, stóp, rąk itd. nie są jednakowe przy tych samych warunkach ze­wnętrznych, a ponadto różna jest szybkość zmian temperatury’ powierzchni skóry różnych części ciała przy zmianie temperatury powie­trza. Założenia te są w pełni uzasadnione, znajdują eksperymentalne potwierdzenie. Przy ocenie wpływu klimatu na stan termiczny or­ganizmu Ratner przyjął ...

Okazało się, że stan komfortu termicznego gdy człowiek nie odczuwa ani nadmiernego ciepła, ani chłodu — powstaje przy średniej ważonej temperaturze skóry 31—33 °C. Obni­żenie jej o kilka stopni powoduje także okreś­lone ochłodzenie ciała. Przy upalnej pogodzie napięcie mechanizmów termoregulacyjnych or­ganizmu najlepiej charakteryzuje ilość wydzie­lanego potu, a przy pogodzie ciepłej czy chłod­nej — średnia ważona temperatura skóry. Bio­rąc to pod uwagę ...

W złożonym zjawisku oddziaływania pogody na człowieka należy uwzględniać jednoczesny wpływ wielu zmieniających się w czasie czyn­ników zewnętrznych (promieniowanie słonecz­ne: podczerwone, widzialne, nadfioletowe, tem­peratura powietrza, jego wilgotność, ciśnienie atmosferyczne, wiatr, jonizacja powietrza, elek­tryczność atmosferyczna itd.).Odczucie ciepła zależy także od odzieży, jaką człowiek nosi, od tego, czy jest ona odpowied­nia do aktualnej pogody. Jeśli człowiek odpo­czywający biernie i turysta mają odzież o ...

Związki pomiędzy poszczególnymi typami pogody a stanami organizmu człowieka, zaob­serwowane przez fizjologów, stały się dla autorki tej książki podstawą oceny przydatnoś­ci różnych typów pogody dla różnych form wypoczynku letniego, turystyki oraz leczenia klimatycznego. Dobór zajęć zależy przede . wszystkim od warunków przyrodniczych. I tak na terenach leśnych są to spacery, zbieranie jagód, grzybów, polowania; nad morzem czy j nad rzeką ...

Najbardziej sprzyjająca jest pogoda typu N. Zapewnia ona optimum fizjologiczne, przy któ­rym obciążenie systemu termoregulacyjnego ustroju jest niewielkie. Możliwe są wówczas zajęcia, które wywołują jego umiarkowane ob­ciążenie i sprzyjają trenowaniu i hartowaniu organizmu. Mniej korzystna dla letniego wypoczynku i turystyki jest pogoda typu 1-C, w zapropo­nowanej przez autorkę klasyfikacji nazywana ciepłą subkomfortową. Do chłodnego subkom- fortu należy częściowo pogoda typu 1-Ch. ...

W warunkach chłodnego subkomfortu formy zalecanych zajęć rekreacyjnych mogą ulec roz­szerzeniu dzięki wykorzystaniu naturalnych i sztucznych osłon od wiatru. Przy tego typu pogodzie szczególnie korzystne dla organizmu są gry sportowe (piłka nożna, siatkówka, ko­szykówka), a także biegi, skoki, podczas któ­rych wzrasta ilość ciepła wytwarzanego przez organizm. W miejscach osłoniętych od wiatru drzewami, krzewami, wydmami albo jasnymi płotami, ścianami odbijającymi promieniowanie ...

Pogodę komfortową i subkomfortową (tak ciepłą, jak i chłodną) uznajemy za sprzyjające człowiekowi. Do dys­komfortowych zalicza się pogody upalne i bar­dzo chłodne . Tworzą one okre­sy pogody nie sprzyjającej.Składają się na nie pogody typu 2-C, 3-C, 4-C, częściowo 1-Ch (poniżej pewnej tempera­tury powietrza) oraz 2-Ch, 3-Ch i 4-Ch. Korzystny bądź niekorzystny wpływ pogody na człowieka zależy przede wszystkim od tem­peratury powietrza, ...

Bardzo nie sprzyjająca, a niekiedy niebezpie­czna dla turystów i wczasowiczów nad mo­rzem jest pogoda sztormowa, kiedy wieją silne wiatry, a dla osób przebywających w okolicach podgórskich i w górach — okresy ulewnych deszczów, podczas których mogą powstawać wartkie potoki niosące błoto i kamienie lub lawiny kamieni. Osoby odpoczywające w obo­zach i bazach turystycznych w górach, uczest­nicy wspinaczek powinni się orientować, ...

Ocenę warunków pogodowych w danej miej­scowości przeprowadza się w następujący spo­sób. Z tablic zawierających wartości poszcze­gólnych elementów meteorologicznych danej miejscowości wypisuje się potrzebne dane (tem­peratura, wilgotność powietrza, prędkość wia­tru, wielkość opadów, zachmurzenie, liczba dni z burzą, z mgłą) i na tej podstawie, np. dla godziny 13 (II termin obserwacyjny na sta­cjach meteorologicznych), określa się typ po- ’ gody dla każdego ...

Z wykresu można odczytać, że w tym górskim uzdrowisku w 1962 roku dni z chłodną sub- komfortową pogodą zdarzały się nawet w gru­dniu, lutym, marcu, a w listopadzie ten typ pogody występował łącznie przez ponad pół miesiąca. Należy zaznaczyć, że na wykresach pogody dla wszystkich miesięcy przyjęto jed­nakową liczbę dni — 30. Wiąże się z tym pewna ich nieścisłość, jednak ...

Uśredniając dane dla poszczególnych miesię­cy uzyskiwane w ciągu wielu lat można dla każdej miejscowości (gdzie zbierane są dane meteorologiczne) opracować wykres obrazujący średnie wieloletnie częstotliwości występowa­nia wyróżnionych typów pogody w poszczegól­nych miesiącach. Mając tego rodzaju wykresy dla różnych miejscowości w danym regionie, można wykonać przestrzenno-czasową analizę pogody badanego obszaru i w ten sposób wy­różnić tereny o największych walorach wypo­czynkowo-turystycznych w poszczególnych ...

Stosowane w ocenie warunków pogodowych terminy: okres komfortowy, subkomfort, dys­komfort nie są zbyt ścisłe, bowiem nawet w po­rze roku o najlepszej pogodzie nie wszystkie dni miesiąca mają pogodę komfortową i sub- komfortową. Poprawniej byłoby mówić: liczba dni z komfortowymi, subkomfortowymi, dys­komfortowymi warunkami pogodowymi. Ter­miny te są dłuższe, mniej wygodne w użyciu. Dlatego też powszechnie stosowane niezbyt ści­słe określenia traktujemy jako ...

W Dudince (leżącej za kołem podbieguno­wym, u ujścia Jeniseju) i w Anadyrze (położo­nym nad Morzem Beringa) okresy pogody subkomfortowej są krótsze, ponieważ wiosna roz­poczyna się tam później, a jesienne chłody po­jawiają się wcześniej niż na północy europej­skiej części Związku Radzieckiego (Archan- gielsk). Także okres pogody komfortowej Du- dinka ma krótszy niż Archangielsk. Jeszcze su­rowszy jest klimat w Anadyrze. Dla strefy klimatu ...

Różnica warunków termicznych między róż­nymi szerokościami geograficznymi terytorium Związku Radzieckiego polega nie tylko na tym, że na północy są większe chłody niż na połud­niu, ale także na tym, że różny jest czas trwa­nia poszczególnych pór roku w tych regionach. Tak na przykład w strefie wczasowo-wypo- czynkowej Leningradu, na wybrzeżu Zalewu Fińskiego, średnio w roku jest 106 dni mroź­nych, natomiast w ...

Także roczna amplituda tem­peratury (tj. różnica średnich temperatur lata i zimy) na północy europejskiej części Związku Radzieckiego (dla Archangielska wynosi ona 28,3°C) jest 1,6 raza większa niż na południu (w Soczi wynosi ona 17,7°C). Jeszcze bardziej wzrasta amplituda temperatury w strefie kli­matu kontynentalnego, w azjatyckiej części Związku Radzieckiego. Podobne prawidłowości występują także w przypadku dobowych ampli­tud temperatury powietrza: są one ...

Od­stępstwa pogody od jej typowego przebiegu w danym regionie mogą być tak znaczne i dłu­gotrwałe, że można czasem odnieść wrażenie, jakby ten region przesunął się do sąsiedniej strefy klimatycznej. Sytuacje takie ilustrują wykresy pogody dla Moskwy i Rygi w latach 1962 i 1964 (rys. 10). Jeśli przypatrzymy się zamieszczonym wykresom, to trudno wyobra­zić sobie, że dotyczą one tego samego regionu. ...

Dużą zmiennością charakteryzuje się pogoda w wielu regionach Związku Radzieckiego także zimą. Dotyczy to m.in. obszarów Azji Środko­wej, gdzie warunki dogodne dla turystyki i wypoczynku panują zwykle przez cały rok. Tak jest w Aszchabadzie. Także tam oraz w innych znanych ośrodkach turystycz­nych Azji Środkowej, takich jak Chiwa, Buchara, Samarkanda, zdarzają się opady śniegu, silne mrozy. Tak na przykład w pierwszej ...

roku temperatura powietrza waha się tam w pobliżu 0°C. Zwykle jednak zima w tych regionach charakteryzuje się, przy znacznej wy­sokości słońca nad horyzontem, dużą liczbą sło­necznych dni, co powoduje, że sucha, nie po­kryta śniegiem gleba nagrzewa się do 15— 20°C. Warunki dla turystyki i wypoczynku są więc zatem bardzo korzystne. W naszym otoczeniu, wśród bliskich, znajo­mych są ludzie — najczęściej w ...

Nie bez powodu takich ludzi nazywa się „żywymi barometra­mi”, ponieważ są oni w stanie przewidzieć zmianę pogody znacznie wcześniej, niż można to zrobić za pomocą przyrządów mierzących poszczególne elementy meteorologiczne: ciśnie­nie atmosferyczne, temperaturę, wilgotność po­wietrza, prędkość wiatru.Wyjaśnieniem wrażliwości meteor otropo we j, powiązaniem jej z pewnymi chorobami zajmu­je się biometeorologia.Pogoda charakteryzuje się znaczną zmienno­ścią z dnia na dzień, szczególnie w ...

Nagłe zmiany fizycznego stanu atmo­sfery najczęściej związane są z przejściem fron­tów atmosferycznych (tj. warstw przejściowych na styku mas powietrza o różnych właściwoś­ciach fizycznych). Szczególnie szybko zmienia się pogoda w strefie frontu chłodnego. Zwykle front ten wywołuje gwałtowny spadek ciśnie­nia atmosferycznego i latem przynosi silne deszcze połączone z burzami, zimą zaś — śnie­życe.W. Owczarowa z Instytutu Fizykoterapii i Badania Uzdrowisk stwierdziła, ...

Badania wykazały, że zawartość tlenu w po­wietrzu zmienia się w rytmie dobowym i rocz­nym: wzrasta w godzinach nocnych i nad ra­nem oraz w porze jesienno-zimowej. Jednakże przy zmianie pogody związanej z przechodze­niem frontu atmosferycznego okresowość tych zmian ulega zakłóceniu. Prawdopodobnie gwał­towne zmiany zawartości tlenu w powietrzu powodują pogorszenie stanu zdrowia osób z nadciśnieniem, miażdżycą, neurasteników. Nie wykluczone, że mogą też ...

Statystyki świadczą o tym, iż w dniach o ni­skim ciśnieniu atmosfeirycznym dwukrotnie wzrasta liczba przypadków pogorszenia stanu zdrowia osób z chorobą nadciśnieniową w po­równaniu z dniami o normalnym ciśnieniu. Osoby wrażliwe meteorotropowo szczególnie źle znoszą jednoczesne działanie obniżonego ciśnie­nia atmosferycznego i wysokiej wilgotności po­wietrza. Organizm człowieka zdrowego, w któ­rym procesy adaptacyjne przebiegają prawidło­wo, bezboleśnie reaguje na zmiany pogody. Od­dech jego ...

W terminologii biometeorologicznej ludzi-barometry nazywa się mateoropatologami. Dane zebrane w różnych ośrodkach w ciągu wielu lat pozwalają na stwierdzenie, iż ponad połowa osób ze schorzeniami układu krążenia należy do tej grupy. Żle znoszą zmiany pogody także ludzie chorzy na gruźlicę płuc. Okazuje się, na przykład, że w uzdrowisku Libani w Gruzji w okresach niepogody częściej występuje u tych chorych podwyższenie ...

Szczególnie źle znoszą takie zmia­ny ludzie, u których choroba nadciśnieniowa połączona jest z miażdżycą tętnic, a także oso­by z nerwicą wegetatywną. Stwierdzono bez­pośrednią zależność między nasileniem się cho­rób i odczynów meteorotropowych a szybkoś­cią przechodzenia frontu atmosferycznego oraz zakresem zmian temperatury i wilgotności po­wietrza oraz prędkości wiatru. Tak na przy­kład w Petersburgu w styczniu 1780 roku wy­stąpiła niespotykana nagła zmiana temperatury ...

Powodem tego jest zwiększenie się liczby drobnoustrojów cho­robotwórczych w powietrzu (w tumanach ku­rzu wzbijanych przez podmuchy wiatru), a więc prawdopodobieństwo przeniknięcia ich do or­ganizmu człowieka staje się większe. Obniżenie temperatury powietrza prowadzi do zakłócenia termoregulacji w kończynach i w błonach ślu­zowych dróg oddechowych, przede wszystkim u osób nie zahartowanych i mało przebywają­cych na powietrzu. Następstwem tego są prze­ziębienia, szczególnie częste ...